کاهش شکاف تولید در اقتصاد

تحلیل گزارش ناظر اقتصادی ایران گروه بانک جهانی از رشد اقتصادی ایران در سال ۱۳۹۵ حاکی از آن است که این بهبود نفت‌محور، نگرانی‌هایی را برای استمرار رشد در میان‌مدت و بلندمدت برمی‌انگیزد.

 تحلیل گزارش ناظر اقتصادی ایران گروه بانک جهانی از رشد اقتصادی ایران در سال ۱۳۹۵ حاکی از آن است که این بهبود نفت محور، نگرانی هایی را برای استمرار رشد در میان مدت و بلندمدت برمی انگیزد. گرچه رشد اقتصادی ایران در سال گذشته زیر سایه افزایش تولید و صادرات نفت حاصل شده اما انتظارات سرمایه گذاری و رشد غیرنفتی به نحو مطلوبی تامین نشده است که با توجه به تکمیل ظرفیت بخش نفتی در رشد اقتصادی می تواند، ادامه روند رشد را با مخاطراتی مواجه کند.

این گزارش در عین حال که از کوچک تر شدن شکاف تولید خبر می دهد، شکاف تولید تفاوت بین رشد بالقوه و حقیقی تولید ناخالص داخلی است. این گزارش همچنین استمرار رشد منفی بخش ساختمان و ضعف سرمایه گذاری را متذکر می شود و اصلاحات داخلی را برای مقاوم سازی رشد اقتصادی و بهبود شرایط سرمایه گذاری ضروری می داند.

در این گزارش، با فرض ادامه وضع موجود رشد اقتصادی ایران در میان مدت را ۴ درصد برآورد کرده است. البته ادامه وضع موجود مخاطراتی به همراه خواهد داشت که حول محور ابهام در مناسبات سیاسی و وضعیت آینده برجام می گردد و می تواند به تضعیف بیشتر مصرف و بخش خصوصی بینجامد و رشد اقتصادی ایران را در نهایت به زیر ۳ درصد برساند. در ادامه بر سیاست های بهره وری و مشارکت نیروی کار در شبیه سازی های رشد اقتصادی ایران تاکید و عنوان شده است که حفظ روند کاهشی تورم می تواند چالش برانگیز باشد. در این گزارش، سناریوهایی بر اساس عملکرد سه متغیر نسبت سرمایه گذاری به تولید ناخالص داخلی، رشد بهره وری کل عوامل تولید و مشارکت زنان در نیروی کار در نظر گرفته شده است که بر این اساس، سناریوهای ترکیبی از عوامل موثر حاکی از آن است که ایران از پتانسیل لازم برای جهش به رشد بالاتر برخوردار است

سناریوهای رشد بلندمدت اقتصاد ایران

بانک جهانی در گزارشی تحت عنوان «ناظر اقتصادی ایران، بهبود نفت محور» به توصیف کمی و کیفی اجزای متغیرهای کلان اقتصادی پرداخته و طی ۳ سناریو رشد اقتصادی ایران تا سال ۱۴۰۹ را پیش بینی کرده است.

اقتصاد ایرانی: بانک جهانی در گزارشی تحت عنوان «ناظر اقتصاد ی ایران، بهبود نفت محور» به توصیف کمی و کیفی اجزای متغیرهای کلان اقتصادی پرداخته و طی ۳ سناریو رشد اقتصاد ی ایران تا سال ۱۴۰۹ را پیش بینی کرده است. براساس فروض شبیه سازی رشد بلند مدت ایران توسط بانک جهانی، سه متغیر نرخ سرمایه گذاری، نرخ مشارکت زنان و نرخ بهره وری اثرگذاری قوی بر میزان رشد اقتصادی ایران دارند؛ به طوری که اگر نرخ سرمایه گذاری به ۳۵ درصد و مشارکت زنان به ۵۷ درصد و بهره وری به ۱.۱ درصد رشد یابد، سناریو وضعیت خیز رشد اقتصادی ایران به وقوع خواهد پیوست. کارشناسان پژوهشی بانک جهانی در این گزارش رشد اقتصاد ایران در سال ۹۶ را بالای ۴ درصد برآورد کردهاند. البته این دیدگاه مثبت در خصوص رشد، متکی بر این فرض است که برخی توافق ها میان ایران و شرکت های عمده خارجی در بخش نفت و گاز و دیگر بخش های کلیدی و از جمله تولیدات صنعتی تحقق پیدا کند. اگر اجرای برجام به حالت ابهامی فرو رود و تحریم های تازهیی علیه ایران وضع شود، رشد اقتصاد ایران به کمتر از ۳ درصد محدود خواهد شد. همچنین مطابق سناریوی اصلی این گزارش، پیش بینی می شود که تورم در ۱۶ اندکی زیر ۱۱ درصد باشد و در سال های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ به ترتیب به ۱۰.۲ د رصد و ۹.۶ درصد محدود شود.

اقتصاد ۹۵ ایران به روایت بانک جهانی

بانک جهانی در گزارش خود با اشاره به پسابرجام که در سال ۱۳۹۵، همسو با انتظارات مساعد ناشی از حذف تحریم های هسته یی، اقتصاد ایران بهبود عمدهیی یافت، آورده است: تولید ناخالص داخلی کشور پس از کاهش تقریبا ۲ درصد ی سال ۱۳۹۴، در سال ۱۳۹۵ رشدی معادل ۱۲.۵ درصد نشان داد که سریع ترین نرخ رشد از سال ۱۳۸۹ بود. این رشد عمد تا ناشی از بهبود در تولید نفت و به ویژه صادرات آن، باوجود کاهش بهای نفت بود، هرچند اکنون نشانه هایی وجود  دارد که این رشد به بخش غیرنفتی اقتصاد هم سرریز شده است. توان ایران برای افزایش تولید نفت، با وجود اینکه بقیه اعضای اوپک با کاهش تولید موافقت کرده بودند، باعث شد که تولید ایران به سطح قبل از اعمال تحریم ها بازگردد. این نهاد بین المللی در ادامه افزود: افزایش شدید صادرات، سبب بهبود چشمگیر مازاد حساب جاری کشور به ۶.۵ درصد تولید ناخالص داخلی شد، زیرا رشد واردات ثابت نگهداشته شده بود. همگام با افزایش عواید نفتی، بودجه کشور نیز بهبود یافت و کسری بودجه از ۱.۹ درصد تولید ناخالص داخلی در سال قبل به ۱.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی در سال ۱۳۹۵ کاهش یافت. باوجود د ستاورد تورم تک رقمی سال ۱۳۹۵، افزایش نقد ینگی، تداوم تضعیف ارزش ریال و افزایش فعالیت های تولید ی باعث شد تا فشارهای تورمی در پایان سال د وباره بروز کند و بانک مرکزی ایران یکسان سازی نرخ رسمی و بازار ارز را به پایان سال ۱۳۹۶ موکول کرد