کرونا سلاح بیولوژیک کدام کشور است؟!

مدتی است که شیوعِ ویروسی مرموز به نام کرونا(Coronavirus)، موجب ایجاد وحشت و نگرانی در سطح جهان شده است. آن طور که اعلام شده این ویروس برای نخستین بار از شهر "ووهان" چین شیوع پیدا کرده و در شرایط فعلی موجب مرگ بیش از 2400 نفر و همچنین ابتلای بیش از 78000 نفر در چین شده است. این ویروس، تاکنون به بیش از 25 کشور جهان راه یافته است که از جمله این کشور ها می توان به ایران، کره جنوبی، آمریکا، ژاپن، اسپانیا، کانادا، فرانسه، انگلستان، و ایتالیا اشاره کرد.

چینی ها از عواقب ویروس کرونا نگرانند. نگرانی های آنها غیر از مسائل بهداشتی و زیست محیطی و گسترش این ویروس به کل کشور و کشورهای همسایه و سطح جهانی، به مناسبات بین المللی آنها نیز بر می گردد. آنها از این که می بینند تبعات این ویروس آن قدر شدید بوده که کارخانه های کوچک و بزرگ را یکی پس از دیگری زمینگیر کرده و اقتصاد کشور را به سمت فلج شدن پیش می برد، نگرانند. اگرچه تا کنون همه تلاش خود را به کار برده اند تا این بیماری را مدیریت کنند و تا اندازه بسیاری توانسته اند با قاطعیت به مدیریت آن بپردازند اما به نظر می رسد که عواقب و تبعات آن فراتر از توانایی های چینی هاست. چه بسا اگر این بیماری در کشور دیگری با این ابعاد بروز می کرد، عواقب به مراتب سخت تری برای آن کشور به وجود می آورد.

در بعد بین المللی اما نگرانی چینی ها معنای دیگری دارد. آنها که سیاست خارجی و اقتصاد بین المللی خود را در ادامه یکدیگر می بینند از این که اقتصادشان تحت تاثیر این ویروس قرار بگیرد و از سوی دیگر روابط بین المللی شان خدشته دار شود، به شدت نگرانند. این نگرانی در اظهار نظرهای مقامات و سفرای چین در کشورهای مختلف از جمله در کشور خودمان ایران، به روشنی دیده می شود.

در این میان نکاتی وجود دارد که باعث شده چینی ها نگاه توطئه آمیزی به این قضیه پیدا کنند. گفته می شود چینی ها رفته رفته در حال رسیدن به این باور هستند که ویروس کرونا، ویروسی آزمایشگاهی است که امریکایی ها به طور ویژه برای نژاد زرد ساخته اند تا آنها را از این طریق به مبارزه بطلبند. اظهار نظر مقامات امریکایی از جمله وزیر بازرگانی ایالات متحده بر این شائبه ها افزوده است. ویلبر راس، وزیر بازرگانی آمریکا گفته است شیوع ویروس کشنده کرونا در چین می‌تواند برای اقتصاد آمریکا خوب باشد. راس در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «فکر می‌کنم این امر به تسریع بازگشت شغل‌ها به آمریکای شمالی کمک خواهد کرد.» این اظهار نظر از سوی مقامات پکن تقبیح شده است. سخنگوی وزارت امور خارجه چین نیز روز دوشنبه (دیروز) تاکید کرد که واشنگتن از ابتدای شیوع این بیماری در حال ایجاد فضای رعب و وحشت است و کمکی هم به پکن نکرده است.

چند سالی است که به طور ناگهانی بیماری خاصی در نقطه ای از جهان شروع و به اپیدمی تبدیل و در جاهای مختلف جهان منتشر و به خطری جهانی تبدیل می شود، مثل ویروس سارس، آنفلونزای خوکی، آنفلونزای مرغی، جنون گاوی و …، اما به نظر می رسد این بار شیوع ویروس کرونا بوق و کرنای ویژه ای در رسانه ها داشته و به گونه ای پوشش داده می شود که گویی قصد و غرضی پشت آن است، چینی ها می گویند که ویروس کرونا مثل هر ویروس دیگری است، چرا این قدر باید برایش جنجال رسانه ای شود و افکار عمومی علیه آن تحریک شود. آنها احساس می کنند کسانی هستند که می خواهند ناکامی های سیاسی و اقتصادی خود را در رقابت با چین به وسیله این ویروس جبران کنند.

بیشتر بخوانید:  رهبر انقلاب اسلامی ایران: نقشه‌ آمریکا این بود که به کمک تحریم در ایران جنگ داخلی ایجاد کند

شاید نگاه توطئه آمیز به ویروس کرونا، ساده ترین راه باشد و توجیه راحتی محسوب شود اما به نظر می رسد چینی ها فکر می کنند دست هایی در کار است که جلوی رشد اقتصادی چین و تبدیل شدنش به یک قدرت حداقل برابر در مقابل امریکا را بگیرد. برای همین به ویروس سارس نیز به عنوان یک وسیله توطئه آمیز امریکایی می نگرند.

حال در شرایط کنونی، بسیاری سعی دارند بفهمند که اساسا ویروس کرونا از چه نقطه ای و چگونه آغاز شده است. شواهد و قراین و همچنین برخی اظهارنظرهای رسمی و غیررسمی، بازارِ غیرقانونی محصولات غذایی در ووهان را نقطه شیوع انتشار ویروس کرونا عنوان می کنند. با این حال، در روزهای گذشته، برخی منابع گزارش داده اند که منبع شیوع این ویروس را نمی توان با قطعیت شهر ووهان چین دانست. در این میان، برخی کارشناسان و تحلیلگران مسائل سیاسی و راهبردی به گزینه ای در مورد شیوع ویروس کرونا اشاره کرده اند که به نظر می رسد ارزش آن را دارد که بیش از این ها بدان پرداخته شود. آن گزینه این است که ویروس کرونا، ابزارِ جنگِ بیولوژیک آمریکا بر علیه چین است. برای کسبِ درک و فهمی درست از این مساله باید وضعیت روابط چین و آمریکا و همچنین زمانی که ویروس کرونا شیوع پیدا کرد را مد نظر قرار دهیم.

*اپیدمی ویروس کرونا و وضعیت روابطِ چین و آمریکا

دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا از زمانِ کسبِ کرسی ریاست جمهوری کشورش، بارها و بارها تاکید کرده آمریکا به دیگر کشورها در جهان، به ویژه در زمینه مسائل تجاری و نظامی، باج می دهد و این امر موجب شده تا واشنگتن به مایه خنده(Laughingstock) و تمسخر دیگر کشورها تبدیل شود. درست بر همین اساس، وی در مورد مسائل جهانی(در زمینه های مختلف)، رویکردی تهاجمی در پیش گرفته تا از این طریق بتواند شعار خود یعنی “بار دیگر عظمت و شکوه را به آمریکا برگردان/Make America great again” را محقق کند.

از این رو، یکی از کشورهایی که هدفِ مستقیمِ رویکردِ تهاجمی ترامپ قرار گرفته چین بوده است. ترامپ به کرات گفته است تجارت آمریکا با چین یک طرفه و به سود چین است. وی بارها گفته چینی ها فرصت های شغلی و تجاری آمریکا را به سرقت برده اند و به آمریکا می خندند. در این راستا، وی(ترامپ)، جنگ تجاری گسترده ای را با اعمال تعرفه به کالاهای وارداتی از چین به راه انداخته است. جنگی که سعی داشته با اعمال فشار بر چین، ترتیباتِ تجاری جدیدی را با چینی ها برقرار سازد و زمینه را برای تقویت جایگاه اقتصادی آمریکا فراهم سازد. جدای از زیان های سنگینی که خودِ اقتصاد آمریکا از این جنگ تجاری دید(برخی منابع از زیان ماهانه ۱٫۴ میلیارد دلاری آمریکا بر اثر این جنگ تجاری خبر داده اند)، سرانجام چند ماه قبل، چین و آمریکا، “فاز اول توافق تجاری” با یکدیگر را به امضا رساندند. توافقی که بر اساس آن چینی ها متعهد می شدند تا کالاهای بیشتری را بویژه در بخش محصولات کشاورزی، از آمریکا بخرند. درست در همین نقطه است که پدیده کرونا و اهمیت آن در روابط آمریکا با چین مطرح می شود.

بیشتر بخوانید:  واکنش «پنس» به حمله موشکی ایران

چین کشور دست بسته ای در عرصه معادلات اقتصادی جهان نیست. این کشور بزرگترین ذخایر طلای جهان را(در بانک مرکزی) دارد. چین بزرگترین صادر کننده و دومین وارد کننده عمده جهان است و شاخص های قابل توجهی در زمینه توسعه اقتصادی دارد. چین مهمترین تعقیب کننده آمریکا در اقتصاد جهانی است(دومین اقتصاد برتر در جهان پس از آمریکا است). بعید نیست که آمریکایی ها با انتشار ویروس کرونا در چین و استفاده از آن به عنوان سلاحی بیولوژیک بر علیه پکن سعی داشته اند تا دست بالای چین در عرصه چانه زنی اقتصادی با آمریکا را تضعیف کرده و زمینه را برای تحمیل خواسته های خود فراهم کنند. کافی است به این نکته توجه کنیم که بر اساس برآوردهایِ محافل اقتصادی معتبر در جهان، شیوع کرونا در چین دست کم ۵۰۰ میلیارد دلار به بازار بورس این کشور آسیب زده است.

اضافه بر این بسیاری از کسب و کارها و فعالیت های تجاری داخلی و همچنین ارتباطات تجاری بین المللی چین نیز آسیب های جدی دیده اند که خسارت های ناشی از آن ها، میلیاردها دلار برآورد می شود. از این رو بنابر ادعا انتشار عمدی ویروس کرونا در چین توسط آمریکا، در شرایط اتفاق افتاده که وضعیت روابط دوجانبه آمریکا و چین، همراه با تنش، بویژه در مسائل تجاری بوده است. آمریکا با توجه به قدرت اقتصادی چین به نوعی سعی داشته با انتشار ویروس کرونا، حریفِ قَدَرِ خود را تضعیف کند که تا این لحظه در این کار موفق بوده است.

*تحلیلِ شرایط زمانیِ شیوع ویروس کرونا در چین

پس از بررسی و توجه به شیوع ویروس کرونا در چهارچوب روابط دوجانبه آمریکا و چین، موضوع دیگری که می تواند این فرضیه که کرونا سلاح بیولوژیک آمریکا را تقویت کند این است که به زمانِ شیوع ویروس کرونا نیز توجه کنیم.

بیشتر بخوانید:  ترامپ درخواست ملاقات با نخست‌وزیر کانادا را رد کرد!

ویروس کرونا دقیقا در آستانه سال نو چینی منتشر شده است. درست همان زمانی که گردش مالی اقتصاد چین به اوج خود می رسد. در این دوره زمانی، میلیون ها چینی در داخل کشورشان جابه جا می شوند و یا به چین وارد شده و یا از آن خارج می شوند(در تعطیلات سال نو چینی، بزرگترین جابجایی و تحرک انسان ها در کره زمین اتفاق می افتد). در این دوره زمانی، میلیون ها چینی در بازارهای کشورشان اقدام به خرید می کنند و برای استفاده از مکان ها و برنامه های سرگرم کننده برنامه ریزی می کنند. حال با توجه به این موضوع، درست در همین زمان، ویروس کرونا شیوع پیدا می کند. یعنی دقیقا در اوج زمانِ کاری اقتصاد چین و همچنین اندکی پس از امضای فاز اول توافق تجاری آمریکا و چین و زمینه سازی برای انجام مذاکرات بیشتر تجاری، شاهد ظهور پدیده ای تحت عنوان کرونا هستیم.

شاید به همین دلیل باشد که برخی ناظران شیوع ویروس کرونا در چین را مشکوک قلمداد می کنند و آن را توطئه آمریکایی ها جهت تضعیفِ چین در مذاکرات سیاسی و تجاری با آمریکا ارزیابی می کنند. نباید فراموش کرد که کرونا فقط به اقتصاد چین ضربه نزده است. شیوع ویروس کرونا کشورهایی نظیر ایران، روسیه، و ونزوئلا را نیز که در مسائل راهبردی بین المللی با آمریکا اختلافات عمیقی دارند را نیز تحت تاثیر قرار داده است. به طور خاص، کشوری مثل ایران، مراودات تجاری گسترده ای با چین دارد که شیوع کرونا در چین، می تواند تاثیر مستقیم اقتصادی بر این کشور داشته باشد.

جدای از اینکه امکان دارد روند صادرات کالا از چین به ایران با توجه به ملاحظات بهداشتی، تحت تاثیر قرار گیرد، باید توجه داشت که در شرایط تحریم های سخت اقتصادی آمریکا علیه ایران، تجارت ایران با چین چه از نظر کالا و چه از نظرِ دریافت ارزِ چینی یعنی یوان در ازای فروش نفت و محصولات ایرانی، از شیوع کرونا در چین متاثر می شود که این موضوع نشان می دهد آمریکا با سلاح بیولوژیک خود یعنی کرونا، صرفا چین را هدف قرار نداده بلکه به شبکه ای از رقبای بین المللی خود سعی داشته آسیب بزند.

به طور کلی، شیوع کرونا با توجه به وضعیتِ روابط آمریکا با چین و همچنین برهه زمانی که این ویروس شیوع پیدا کرده، تا حد زیادی تقویت کننده این ایده است که کرونا را می توان سلاح بیولوژیک آمریکا دانست. امری که اِعمال آن از سوی فردی نظیر دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا که خود را یک معامله گر در مسائل بین المللی می داند و بارها تاکید کرده صرفا منافع آمریکا برایش مهم است، چندان عجیب نیست.