زیبایی‌های مسجد محمد رسول الله نشان‌دهنده اهمیت معنویت در بازار بزرگ ایران است
چهارشنبه, ۳۰ مرداد ۱۳۹۸، ۱۲:۴۲ ب.ظ
سی‌ام مردادماه در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران به نام "روز جهانی مسجد" نامگذاری شده است. با حجت‌الاسلام مجتبی درزی امام جماعت مسجد جامع محمد رسول الله(ص) درباره نقش و جایگاه مسجد گفتگو کردیم که متن آن در ادامه منتشر می‌شود.
چرا سی‌ام مرداد روز جهانی مسجد نام گرفته است؟
نامگذاری سی‌ام مردادماه به روز جهانی مسجد، اهمیت و جایگاه مسجد در دین و فرهنگ دینی را نشان می‌دهد. اگر بخواهند در فرهنگ مردم یک کشور رویدادی ماندگار شود، روزی را به آن اختصاص می‌دهند. مسجد هم یکی از جایگاه‌های مهم در فرهنگ دینی ماست. حدود ۵۰ سال پیش یک تفکر افراطی مسیحی_صهیونیست در سرزمین اشغالی شکل گرفت که اعتقاد داشت ویرانی مسجد الاقصی و ساخت معبد سوم سلیمان شرط ظهور حضرت مسیح (ع) است. بر پایه این اعتقاد ابتدا مسجدالاقصی را آتش زدند و سپس معبد سوم حضرت سلیمان را ساختند. مسلمانان دنیا در اعتراض به این اتفاق شوم، بیست و یکم آگوست مصادف با سی‌ام مرداد را روز جهانی مسجد اعلام کردند.
مسجد در فرهنگ و دین ما چه جایگاهی دارد؟
۲۵ ذی‌القعده روز دحوالارض بود. در این روز خداوند به زمین حیات تازه بخشید. در آغاز تمام زمین را آب فرا گرفته بود و اولین مکانی که از زیر زمین سر برآورد، مسجد الحرام بود. بر این اساس مسجد الحرام نه تنها به عنوان نخستین خانه توحید و جایگاه پرستش، بلکه به عنوان اولین قطعه از زمین در فرهنگ دینی ما ثبت شده است.
مسجد در اسلام؛ قلب تپنده دین، عبادت، تربیت، پرورش و تزکیه است. پیامبر (ص) در اولین اقدام خود پس از مهاجرت از مکه، مسجد قبا را در مدینه بنا کرد. این نشان‌دهنده اهمیت جایگاه مسجد است. مسجد همواره به عنوان پایگاه بسیج مردم بوده است. ما جنگ را در مساجد اداره کردیم. یکی از مهمترین پایگاه‌های اعزام نیروها برای جنگ مسجد بود. در جامعه امروز هم نقش مسجد بسیار مهم است.
موضوع دیگر بایسته‌های مسجد است. در فرهنگ دینی ما مسجد احکام خاص خود را دارد. مسجد احکام، حرمت و قداست ویژه‌ای دارد. حضور مردم در مسجد فرصت بسیار مغتنمی است که باعث پرورش روح و خودسازی می‌شود. مسجد محل تکامل و سیر و سلوک انبیاء و اولیاء و خوبان عالم بوده و بهترین مکان برای رشد اشرف مخلوقات است.
بازار بزرگ ایران به دلیل وجود مسجد بزرگ محمد رسولالله (ص)، یکی از مجموعه‌های بی‌نظیر دنیاست. در سایر مراکز تجاری-فرهنگی، مسجد و محل عبادت وجود ندارد. مایه افتخار و مباهات است که به دلیل فرهنگ سنتی، ملی و مذهبی ما در قلب بازارهای بزرگ ایران، یک مسجد وجود دارد.
دقت نظر، معماری و هنری که در مسجد به کار رفته است، کم‌نظیر و شاید بی‌نظیر است و نشان از دقت بانیان این بنای بزرگ دارد.
اغلب مردم اولین مکانی که برای بازدید انتخاب می‌کنند، مسجد است. پیشنهاد بنده به بانیان این نوع کارهای خیر، این است که قبل از ساخت هر مکانی، ابتدا کلنگ‌زنی مسجد آن را شروع کنند که این عمل مورد رضایت خداست و متعاقب آن برکات بسیاری به همراه دارد.
خداوند در آیه ۹۶ سوره مبارکه آل‌عمران می‌فرمایند:
"إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبَارَکًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِینَ"
"در حقیقت نخستین خانهاى که براى عبادت مردم نهاده شده همان است که در مکه است و مبارک و براى جهانیان مایه هدایت است"
چرا معماران ایرانی از زمان‌های قدیم به زیبایی مسجد تاکید داشتند؟ نمونه خلاقیت آنها امروز در مسجد شیخ لطف‌الله و امام (ره) دیده می‌شود.
انسان‌ها برای هر مکانی ارزش بیشتری قائل باشند، آن را زیباتر و هنرمندانه‌تر می‌سازند و شاید به همین علت است که سعی می‌کنند، برای ساخت و تزئین حرم‌ها و زیارتگاهها از بهترین مصالح استفاده کنند.
قرآن مجید به روشنی به ما دستور می‌دهد که به بستگان و خویشاوندان پیامبر گرامی (ص) مهر ورزیم و مسلماً یکی از راههای ابراز علاقه به خاندان رسالت، حفظ و بزرگداشت حرمهای آنان است. به دلیل همین ابراز احساسات و نشان دادن عشق و علاقه فراوان به اهل بیت (ع)، شیعیان همواره سعی کردهاند که با ارزشترین فلزات اعم از طلا و نقره را وقف آن قبور مطهر کنند و با زیباترین هنرهای معماری، آیینهکاری و منبتکاری آنها را در تزیین گنبد و بارگاه به کار برند. تلاش برای زیبایی بنای حرم‌ها و مساجد نشان دهنده عشق به اهل بیت است.
خداوند به پیامبر فرمود:
قُلْ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَى
بگو من چیزی به عنوان مزد رسالت از شما مطالبه نمی‌کنم، مگر دوستی با اهل بیت من
این هزینه‌ها و تلاش‌ها، نوعی ابراز علاقه و محبّت به اهل بیت پیامبر و تعظیم شعائر و تشکّر از آنهاست. علاوه بر آنکه نوعی زینت و زیبایی است و زیبایی نیز هیچ ایراد و اشکالی ندارد، بلکه امری پسندیده است. بنابراین از لحاظ دینی نه تنها هیچ مشکل و منعی ندارد، بلکه بر مسلمانان لازم است در تکریم و حراست بناهایی که به پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله )حرم ائمه( منسوب است، بکوشند و این کار را برای نزدیکی و ارتباط بیشتر با ائمه طاهرین انجام دهند. این مسئله و تلاش برای مساجد که خانههای خداوند روی زمین هست، نیز ادامه دارد.
طبق احکام فقهی بسیاری از مبالغی که صرف ساخت و توسعه مکانهای متبرکه و مشرفه و مساجد می‌شود، از نذورات و موقوفات مردم است که با عشق و علاقه آن را به زیباسازی و توسعه بارگاه امامان معصوم (ع) اختصاص دادهاند که از نظر شرعی تنها باید در همین راه استفاده شود. چه بسا خیرینی که به طور خودجوش در این امر مهم سهیم می‌شوند. از این رو نباید اینگونه عشق‌ورزی و طلاکاری گنبدهای حرمهای ائمه را اسراف تلقی کرد.
خردمندان جهان برای بزرگان مذهبی و ملی خود ارزش والایی قائلند و در نگهداری آثار آنان می‌کوشند و آن را تحت عنوان میراث فرهنگی از گزند روزگار حفظ می‌کنند.
زیباسازی فضاهای معنوی از جمله مساجد و حرم‌ها، برای زائران و نمازگزاران آثار ثمربخش و سازندهای به همراه دارد. به عبارت دیگر تعظیم جلال و عظمت بزرگان دین از طریق آبادانی و زیباسازی قبور آنان و در کنار آن به وجود آوردن امکانات رفاهی برای زائران و ارائه خدمات فرهنگی می‌تواند نقش سازندهای در گسترش و ترویج فرهنگ و ارزش‌های اسلامی، اسوه قراردادن ائمه اطهار(ع) و تمسک به سیره آن بزرگواران برای عموم مردم داشته باشد. این امر نتایج مهم و ارزشمندی در حوزه فردی و اجتماعی به دنبال دارد و در نهادینه کردن ارزش‌های الهی و انسانی موثر است. چنانچه بسیاری از امور عام‌المنفعه مانند خیرات، نذورات، اوقاف، سرپرستی ایتام، پرداخت وجوهات شرعی و کمک به نیازمندان از آثار و نتایج بسیار ارزنده ساخت و ساز صحن و بارگاه امامان و امامزاده‌هاست، زیرا شکوه این مکانهای مقدس در جذب مردم برای زیارت و نزول خیرات موثر است و با یادآوری مقام و عظمت والا و سیره و سنت آن بزرگان، بسیاری از مردم را به سوی خود جلب می‌کند. این کار در گسترش فرهنگ و ارزش‌های الهی و سیره و منش فردی و اجتماعی آن بزرگواران در کمک به محرومان موثر است.
مسجد بازار بزرگ ایران با رعایت عناصر زیبایی شناختی و با توجه به تلفیق میراث گران‌بهای معماری ایرانی و اسلامی بنا نهاده شده است که زیبایی آن را دوچندان کرده است. مسجد محمد رسولالله در دل این بازار محلی بسیار آرامش‌بخش برای عبادت و بندگی فراهم کرده است.
نامگذاری سی‌ام مردادماه به روز جهانی مسجد، اهمیت و جایگاه مسجد در دین و فرهنگ دینی را نشان می‌دهد. اگر بخواهند در فرهنگ مردم یک کشور رویدادی ماندگار شود، روزی را به آن اختصاص می‌دهند. مسجد هم یکی از جایگاه‌های مهم در فرهنگ دینی ماست. حدود ۵۰ سال پیش یک تفکر افراطی مسیحی_صهیونیست در سرزمین اشغالی شکل گرفت که اعتقاد داشت ویرانی مسجد الاقصی و ساخت معبد سوم سلیمان شرط ظهور حضرت مسیح (ع) است. بر پایه این اعتقاد ابتدا مسجدالاقصی را آتش زدند و سپس معبد سوم حضرت سلیمان را ساختند. مسلمانان دنیا در اعتراض به این اتفاق شوم، بیست و یکم آگوست مصادف با سی‌ام مرداد را روز جهانی مسجد اعلام کردند.
۲۵ ذی‌القعده روز دحوالارض بود. در این روز خداوند به زمین حیات تازه بخشید. در آغاز تمام زمین را آب فرا گرفته بود و اولین مکانی که از زیر زمین سر برآورد، مسجد الحرام بود. بر این اساس مسجد الحرام نه تنها به عنوان نخستین خانه توحید و جایگاه پرستش، بلکه به عنوان اولین قطعه از زمین در فرهنگ دینی ما ثبت شده است.
مسجد در اسلام؛ قلب تپنده دین، عبادت، تربیت، پرورش و تزکیه است. پیامبر (ص) در اولین اقدام خود پس از مهاجرت از مکه، مسجد قبا را در مدینه بنا کرد. این نشان‌دهنده اهمیت جایگاه مسجد است. مسجد همواره به عنوان پایگاه بسیج مردم بوده است. ما جنگ را در مساجد اداره کردیم. یکی از مهمترین پایگاه‌های اعزام نیروها برای جنگ مسجد بود. در جامعه امروز هم نقش مسجد بسیار مهم است.
موضوع دیگر بایسته‌های مسجد است. در فرهنگ دینی ما مسجد احکام خاص خود را دارد. مسجد احکام، حرمت و قداست ویژه‌ای دارد. حضور مردم در مسجد فرصت بسیار مغتنمی است که باعث پرورش روح و خودسازی می‌شود. مسجد محل تکامل و سیر و سلوک انبیاء و اولیاء و خوبان عالم بوده و بهترین مکان برای رشد اشرف مخلوقات است.
بازار بزرگ ایران به دلیل وجود مسجد بزرگ محمد رسولالله (ص)، یکی از مجموعه‌های بی‌نظیر دنیاست. در سایر مراکز تجاری-فرهنگی، مسجد و محل عبادت وجود ندارد. مایه افتخار و مباهات است که به دلیل فرهنگ سنتی، ملی و مذهبی ما در قلب بازارهای بزرگ ایران، یک مسجد وجود دارد.
دقت نظر، معماری و هنری که در مسجد به کار رفته است، کم‌نظیر و شاید بی‌نظیر است و نشان از دقت بانیان این بنای بزرگ دارد.
اغلب مردم اولین مکانی که برای بازدید انتخاب می‌کنند، مسجد است. پیشنهاد بنده به بانیان این نوع کارهای خیر، این است که قبل از ساخت هر مکانی، ابتدا کلنگ‌زنی مسجد آن را شروع کنند که این عمل مورد رضایت خداست و متعاقب آن برکات بسیاری به همراه دارد.
خداوند در آیه ۹۶ سوره مبارکه آل‌عمران می‌فرمایند:
"إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبَارَکًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِینَ"
"در حقیقت نخستین خانهاى که براى عبادت مردم نهاده شده همان است که در مکه است و مبارک و براى جهانیان مایه هدایت است"
چرا معماران ایرانی از زمان‌های قدیم به زیبایی مسجد تاکید داشتند؟ نمونه خلاقیت آنها امروز در مسجد شیخ لطف‌الله و امام (ره) دیده می‌شود.
انسان‌ها برای هر مکانی ارزش بیشتری قائل باشند، آن را زیباتر و هنرمندانه‌تر می‌سازند و شاید به همین علت است که سعی می‌کنند، برای ساخت و تزئین حرم‌ها و زیارتگاهها از بهترین مصالح استفاده کنند.
قرآن مجید به روشنی به ما دستور می‌دهد که به بستگان و خویشاوندان پیامبر گرامی (ص) مهر ورزیم و مسلماً یکی از راههای ابراز علاقه به خاندان رسالت، حفظ و بزرگداشت حرمهای آنان است. به دلیل همین ابراز احساسات و نشان دادن عشق و علاقه فراوان به اهل بیت (ع)، شیعیان همواره سعی کردهاند که با ارزشترین فلزات اعم از طلا و نقره را وقف آن قبور مطهر کنند و با زیباترین هنرهای معماری، آیینهکاری و منبتکاری آنها را در تزیین گنبد و بارگاه به کار برند. تلاش برای زیبایی بنای حرم‌ها و مساجد نشان دهنده عشق به اهل بیت است.
خداوند به پیامبر فرمود:
قُلْ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَى
بگو من چیزی به عنوان مزد رسالت از شما مطالبه نمی‌کنم، مگر دوستی با اهل بیت من
این هزینه‌ها و تلاش‌ها، نوعی ابراز علاقه و محبّت به اهل بیت پیامبر و تعظیم شعائر و تشکّر از آنهاست. علاوه بر آنکه نوعی زینت و زیبایی است و زیبایی نیز هیچ ایراد و اشکالی ندارد، بلکه امری پسندیده است. بنابراین از لحاظ دینی نه تنها هیچ مشکل و منعی ندارد، بلکه بر مسلمانان لازم است در تکریم و حراست بناهایی که به پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله )حرم ائمه( منسوب است، بکوشند و این کار را برای نزدیکی و ارتباط بیشتر با ائمه طاهرین انجام دهند. این مسئله و تلاش برای مساجد که خانههای خداوند روی زمین هست، نیز ادامه دارد.
طبق احکام فقهی بسیاری از مبالغی که صرف ساخت و توسعه مکانهای متبرکه و مشرفه و مساجد می‌شود، از نذورات و موقوفات مردم است که با عشق و علاقه آن را به زیباسازی و توسعه بارگاه امامان معصوم (ع) اختصاص دادهاند که از نظر شرعی تنها باید در همین راه استفاده شود. چه بسا خیرینی که به طور خودجوش در این امر مهم سهیم می‌شوند. از این رو نباید اینگونه عشق‌ورزی و طلاکاری گنبدهای حرمهای ائمه را اسراف تلقی کرد.
خردمندان جهان برای بزرگان مذهبی و ملی خود ارزش والایی قائلند و در نگهداری آثار آنان می‌کوشند و آن را تحت عنوان میراث فرهنگی از گزند روزگار حفظ می‌کنند.
زیباسازی فضاهای معنوی از جمله مساجد و حرم‌ها، برای زائران و نمازگزاران آثار ثمربخش و سازندهای به همراه دارد. به عبارت دیگر تعظیم جلال و عظمت بزرگان دین از طریق آبادانی و زیباسازی قبور آنان و در کنار آن به وجود آوردن امکانات رفاهی برای زائران و ارائه خدمات فرهنگی می‌تواند نقش سازندهای در گسترش و ترویج فرهنگ و ارزش‌های اسلامی، اسوه قراردادن ائمه اطهار(ع) و تمسک به سیره آن بزرگواران برای عموم مردم داشته باشد. این امر نتایج مهم و ارزشمندی در حوزه فردی و اجتماعی به دنبال دارد و در نهادینه کردن ارزش‌های الهی و انسانی موثر است. چنانچه بسیاری از امور عام‌المنفعه مانند خیرات، نذورات، اوقاف، سرپرستی ایتام، پرداخت وجوهات شرعی و کمک به نیازمندان از آثار و نتایج بسیار ارزنده ساخت و ساز صحن و بارگاه امامان و امامزاده‌هاست، زیرا شکوه این مکانهای مقدس در جذب مردم برای زیارت و نزول خیرات موثر است و با یادآوری مقام و عظمت والا و سیره و سنت آن بزرگان، بسیاری از مردم را به سوی خود جلب می‌کند. این کار در گسترش فرهنگ و ارزش‌های الهی و سیره و منش فردی و اجتماعی آن بزرگواران در کمک به محرومان موثر است.
مسجد بازار بزرگ ایران با رعایت عناصر زیبایی شناختی و با توجه به تلفیق میراث گران‌بهای معماری ایرانی و اسلامی بنا نهاده شده است که زیبایی آن را دوچندان کرده است. مسجد محمد رسولالله در دل این بازار محلی بسیار آرامش‌بخش برای عبادت و بندگی فراهم کرده است.
