سایه تحریم با چاشنی سانسورهای صدا و سیما در اختتامیه جشنواره فیلم فجر
سی و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر ایران در حالی با معرفی برگزیدگان به کار خود پایان داد که سایه تحریم برخی از هنرمندان روی این جشنواره سنگینی می‌کرد و در روز آخر نیز با حاشیه‌هایی از جمله سانسور صدا و سیما همراه شد.
یک ماه پیش شماری از هنرمندان ایرانی در همدردی با خانواده جانباختگان پرواز هواپیمای مسافربری اوکراینی که از سوی پدافند سپاه ساقط شد، از حضور در جشنواره‌های فجر انصراف داده بودند.
موج تحریم بخش‌های مختلف جشنواره فجر با پیام ویدئویی مسعود کیمیایی، کارگردان سینما کلید خورده بود که در پیام خود اعلام کرد که از حضور فیلمش در جشنواره فیلم فجر انصراف داده است.
اختتامیه این دوره از جشنواره فیلم فجر در شبکه نمایش صدا و سیما به‌طور مستقیم پخش می‌شد با این حال تلویزیون ایران هنگامیکه برخی افراد سخنان انتقاد آمیز بیان می‌کردند پخش زنده را به‌طور مرتب قطع می‌کرد.
سانسور صدا و سیما با سخنان فرشته طائرپور یکی از داوران جشنواره این دوره آغاز شد. وی در سخنان خود در ابتدای اختتامیه گفت: «سلام می‌کنم به آنهایی که نیامدند ولی ما باور داریم هرجا هستند دلشان برای سینما می‌تپد. باید به حال این روزهایمان درباره وقایع رخ داده در کشور اشاره کنم. ایستادن ما روی این سن و بودن شما و فیلمسازان از سر بی اعتنایی به وضعیت تلخ کشورمان نیست. نسل جوان فیلمسازانی که از راه می رسد و با هنرهای شایسته‌ای که دارند امید بخش آینده روشن برای سرزمین ما هستند. ما یاد گرفتیم حتی اگر دل خونین داریم با لب خندان به سینما بیاییم.»
یکی از بخش‌هایی که صدا و سیما از سخنان خانم طائرپور سانسور کرد، جایی بود که می‌گفت: «حضور ما در این سالن نشانه بی اعتنایی به حوادث تلخ اخیر نیست؛ نشانه اعتنا به آینده سینمای ایران است.»
این روند در سخنان امیر آقایی، برنده جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای فیلم «شنای پروانه» ادامه پیدا کرد. پخش زنده تلویزیون ایران زمانیکه امیر آقایی از صدا و سیما به خاطر سخنان یکی از مجریانش که گفته بود «اگر کسی ناراضی است، از ایران برود» شروع به انتقاد کرد، قطع شد.
این بازیگر در جشنواره فجر گفت: « در انتها یک دلگیری را در حد چند ثانیه با شما در میان بگذارم. چندی پیش خانمی در رسانه ملی اظهار کردند اگر کسی ناراضی است، برود.»
این بخش از سخنان امیر آقایی سانسور شد: «رفتن را به کسی خطاب می کنند که آمده باشد ما که نیامدیم، ما بودیم و ریشه در خاک سرزمینمان داریم!»
اما محمد شکیبانیا، تهیه‌کننده مستند جایی برای فرشته‌ها نیست، نیز در سخنان خود نسبت به حوادث چند ماه اخیر ایران واکنش نشان داد که صدا و سیما نظرات او را پخش نکرد.
وی در سخنان خود گفت: « پرسش‌های زیادی بی پاسخ هستند و این ها دست از سر ما برنمی‌دارند. خیلی از کسانی که آمده‌اند و خیلی از کسانی که نیامده‌اند برای همدردی با سوگواران حوادث اخیر است. این سوگواری غیرعادی‌ترین سوگواری جهان است و امیدوارم به پاسخ این پرسش‌ها برسیم.»
محمد حسین مهدویان، کارگردان فیلم درخت گردو که بهترین کارگردان جشنواره این دوره شد و جایزه و فیلمش را به «پدران داغدیده سال ٩٨» اهدا کرد، نیز با سانسور بخش انتهایی سخنانش روبرو شد.
وی روی سن خطاب به جمعیت گفت: «این فیلم را تقدیم می‌کنم به پدرم و تمامی پدران این سرزمین. همه پدرانی که داغ دیده‌اند، پدران داغ دیده سال ۱۳۹۸، از سیل تا حوادث آبان تا ماجرای سقوط هواپیمای اوکراینی. تقدیم می‌کنم به پدران کشته شده‌های مظلوم تشییع جنازه سردار قاسم سلیمانی در کرمان که هر دو طرف تصمیم گرفتند آن ها را نادیده بگیرند.»
وی سپس به دو قطبی شکل گرفته در کشور در چند سال اخیر اشاره کرد که این سخنان با سانسور صدا و سیما همراه شد.
اما غیر از سانسورهای پی در پی صدا و سیما، اختتامیه جشنواره حاشیه‌های دیگری نیز داشت که به تحریم آن بر می‌گشت. سعید راد، بازیگری که در این مراسم قصد خواندن نام بهترین بازیگر نقش اول را داشت، با دلخوری از بعضی همکارانش گفت: «سینما، هستی است. ما هیچ کدام آدم های شکست خورده نیستیم و متاسفم کسانی که باید در اینجا باشند نیستند، کسانی مثل آقای حاتمی‌کیا،درویش و ..که از دست این اساتید جایزه گرفتم.
وامل فیلم «روز صفر» در حالی که در ۹ شاخه نامزد دریافت سیمرغ بودند، در اختتامیه سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر حضور پیدا نکردند.
در این مراسم، ابتدا نام سعید ملکان (کارگردان و تهیه‌کننده) به عنوان برنده بخش نگاه نو اعلام شد که او در سالن همایش‌های برج میلاد حضور نداشت تا روی صحنه برود. در ادامه، سیمرغ بلورین جلوه‌های ویژه میدانی به محسن روزبهانی و سیمرغ بلورین بهترین طراحی لباس به امیر ملک‌پور برای فیلم «روز صفر» تعلق گرفت که آن‌ها هم مانند دیگر عوامل فیلم در سالن حضور نداشتند.
تینو صالحی از بازیگران این فیلم در حساب اینستاگرامی خود نوشت: «عوامل فیلم روز صفر با داشتن ۹ کاندیدا در جشنواره فیلم فجر از حضور در اختتامیه انصراف داده و بدین وسیله اعلام کردنده که فیلم ما برای مردم ساخته شده و نه صرفا جشنواره.» وی افزود: «این گروه از این طریق اعتراض خود را به شرایط جشنواره اعلام می‌دارد.» با وجود این نوشته اما عوامل این فیلم به‌طور دقیق مشخص نکرده‌اند به چه چیزی اعتراض داشته‌اند.
