وضعیت بازارهای خاورمیانه در ۲۰۱۸ چگونه خواهد بود؟

بلومبرگ در این گزارش به مسائلی که سرمایه گذاران باید برای بازارهای خاورمیانه در سال ۲۰۱۸ میلادی مد نظر قرار دهند پرداخته است.

تا زمانی که اقتصادهای عربی خلیج فارس به نفت خام وابسته باشند، نفت یک عامل مهم و تعیین کننده در رفتار سرمایه گذاران برای تجارت و سرمایه گذاری در بازارهای منطقه ایفا خواهد کرد. ولی در شرایط کنونی به نظر می رسد، مسائل سیاسی نیز عامل مهم و تعیین کننده ای خواهد بود.

در ۱۲ ماه گذشته تنش بین عربستان سعودی و ایران افزایش یافته است، روابط بین قطر و کشورهای همسایه اش بدتر شده و رو به وخامت گذاشته است، شبه نظامیان در یمن موشک هایی را به سوی ریاض شلیک کرده اند و ریاض نیز سرکوب فساد مالی را آغاز کرده که این مساله منجر به بازداشت تجار و بازرگانان و مقام های ارشد خاندان سلطنتی از جمله شاهزاده الولید بن طلال شده است.

افزایش ریسک های سیاسی بر روشی که سرمایه گذاران خاورمیانه به قیمت های نفت واکنش نشان می دهند، تاثیر گذاشته است، شاخص های بلومبرگ نشان می دهد که این مساله موجب شده است تا ارزش سهام در شش کشور شورای همکاری خلیج فارس منفی ترین رابطه را با نفت خام از سال ۲۰۱۴ میلادی پیدا کند. میانگین شاخص سهام در کشورهای منطقه از ابتدای امسال تاکنون ۳ درصد کاهش داشته است، حتی پس از افزایش قیمت نفت خام و رسیدن قیمت هر بشکه نفت به بالاترین سطح خود از سال ۲۰۱۵ میلادی.

مکس وولمن مدیر ارشد سرمایه گذاری در موسسه آبردین استاندارد در لندن در این باره تاکید کرد: این بسیار سخت و مشکل است، زمانی که نگرانی مسائل ژئوپلیتیک است، زیرا شما دقیقا نمی دانید بازار به چه سویی حرکت خواهد کرد. بنابراین بهترین راه در حال حاضر برای بازی کردن این است که آسیب پذیری را تا زمانی کاهش دهید که اوضاع شفاف و روشن شود. باید نشانه های مثبت بیشتری را از سوی ایران و عربستان سعودی ببینیم تا بتوانیم به بازار بازگردیم.

در اینجا قصد داریم به مسائلی اشاره کنیم که سرمایه گذاران باید برای بازارهای خاورمیانه در سال ۲۰۱۸ میلادی مد نظر قرار دهند:

عربستان سعودی

ریاض به دنبال فروش ۵ درصد سهام شرکت نفتی آرامکو است، شاید این عرضه سهام بتواند بزرگترین فروش سهام یک شرکت دولتی تاکنون به شمار رود. این گمانه زنی ها نیز مطرح شده است که عربستان احتمالا شاخص اف تی اس ئی راسل برای بازارهای نوظهور را در ماه مارس به بازار بورس خود اضافه خواهد کرد. برخی استراتژیست ها مثل محمد الحاج در موسسه ئی اف جی هرمس بر این باورند که شاخص ام اس سی آی نیز در ماه ژوئن وارد بورس عربستان خواهد شد.

فعالان بازار و معامله گران نقش عربستان سعودی در سیاست را نیز زیر نظر دارند، به خصوص با توجه به جنگ لفظی بین ایران و سعودی، جنگ گروه های نیابتی آنها در خاورمیانه و ادامه مناقشه بین عربستان سعودی و متحدانش با قطر. عربستان سعودی و تعدادی از کشورهای عربی روابط سیاسی و اقتصادی خود را با قطر در ماه ژوئن قطع کرده اند و این کشور را به حمایت از تروریسم متهم کرده اند. دوحه بارها این اتهامات را رد کرده است. مانند سال ۲۰۱۷ میلادی، سرمایه گذاران باید روند تغییرات داخلی در عربستان را نیز زیر نظر داشته باشند، از جمله تغییرات مربوط به مالیات ارزش افزوده.

مصر

دولت مصر در حال حرکت به سوی اصلاحات ساختاری است که موجب شده است تا دارایی های این کشور در بین بهترین عملکردها در خاورمیانه قرار بگیرد. با حذف محدودیت های ارزی و قطع یارانه ها، میزان اوراق قرضه خارجی که در اختیار مصر است تا پایان نوامبر به بیش از ۱۹ میلیارد دلار رسیده است. شاخص ئی جی ایکس ۳۰ مصر امسال بیش از ۲۰ درصد رشد داشته که این رقم دو برابر بیشتر از نزدیک ترین رقیب این کشور در خاورمیانه بوده است.

بانک مرکزی مصر قصد دارد در سال ۲۰۱۸ میلادی نرخ بهره را کاهش دهد. خالد درویش مدیر سرمایه گذاری موسسه سی آی کاپیتال این مساله را اعلام کرده است. وی معتقد است که کاهش بهره بانکی موجب خواهد شد تا سرمایه گذاران بیشتری به جای اوراق قرضه به سوی بازار سهام روی آورند. سهام مربوط به بخش های بهداشت و سلامت و زیرساختها بیشترین جذابیت را برای سرمایه گذاران داشته است.

قطر

شاخص سهام در بازار مالی قطر امسال به پایین ترین حد خود نسبت به بازارهای نوظهور از سال ۲۰۱۰ میلادی رسیده است، تحریم اعمال شده از سوی کشورهای همسایه موجب تشدید بدترین عملکرد بازار سهام قطر در دهه اخیر شده است. مناقشه بین کشورهای عربی موجب شده است تا شکاف بین نرخ ریال قطر در داخل و خارج این کشور ۷ درصد بیشتر شود.

مقام های رسمی در ماه دسامبر اعلام کردند که شواهدی وجود دارد که دستکاری در نرخ تبادل ارز را نشان می دهد و بانک مرکزی قطر ذخایر کافی را برای حمایت از ارزش ریال قطر و تثبیت ارزش آن با دلار آمریکا دارد. به اعتقاد کارشناسان اقتصادی، بانک های قطری به طور گسترده ای در برابر این فشارها مقاوم هستند زیرا دولت از انها حمایت می کند.

امارات متحده عربی

پس از آنکه دو شرکت خصوصی بزرگ در دوبی و ابوظبی در سه ماه پایانی ۲۰۱۷ میلادی بیش از ۲.۱۶ میلیارد دلار از سهام خود را به طور عمومی عرضه کردند، شرکت گلوبال آلمینیوم امارات نیز اقدام به عرضه سهام خود کرده است. این شرکت به طور مشترک در مالکیت موسسه سرمایه گذاری مبادله ابوظبی و شرکت سرمایه گذاری کورپ آو دوبی قرار دارد. خلدون المبارک رئیس شرکت مبادله ابوظبی در ماه اکتبر تاکید کرده بود که عرضه سهام در سال ۲۰۱۸ اتفاق خواهد افتاد.

منابع آگاه نیز اعلام کردند که ابوظبی در حال همکاری با بانک هاست تا سهام خود را با ارز داخلی برای نخستین بار در سال ۲۰۱۸ میلادی بفروشد. سرمایه گذاران همچنین نیم نگاهی به تاثیر مالیات ارزش افزوده دارند که قرار است از ابتدای ژانویه اجرایی شود.

کویت

سیمون کیچن رئیس بخش راهبرد در بانک سرمایه گذاری ئی اف جی هرمس بر این باور است که کویت می تواند وارد واچ لیست شاخص ام اس سی آی شود، پس از انکه این کشور قبلا نیز توانسته است جایگاهی را در شاخص اف تی اس ئی راسل پیدا کند.

وی در مصاحبه با بلومبرگ تاکید کرد: کویت اصلاحات زیادی را طی سال گذشته انجام داده است تا بتواند وارد واچ لیست شاخص های معتبر بین المللی شود. شما اقتصادی دارید که همواره در حال رشد و رونق بوده و جذاب ترین بازار در منطقه را در اخیتار دارید و پول زیادی دارید که وارد این بازار می شود. و مهمتر از همه اینکه، سرمایه گذاران خارجی و حتی داخلی پیش از این به طور جدی به دارایی های جذاب کویت، توجهی نکرده اند.

بحرین

کوچکترین اقتصاد در بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و متحد نزدیک عربستان سعودی، احتمالا برای تامین تقاضای رو به رشد برای ارز خارجی یا تاثیرات مربوط به بدتر شدن اعتماد سرمایه گذاران، با چالش های جدی روبرو خواهد شد.

موسسه رتبه بندی اس اند پی گلوبال در ماه دسامبر اعلام کرد که حمایت مالی از سوی کشورهای همسایه در راه خواهد بود. این موسسه رتبه بندی، رتبه اعتباری بحرین را به بی مثبت کاهش داده که ۴ سطح کمتر از گرید سرمایه گذاری است.

سهام بحرین در بین کمترین سهام های مبادله شده در کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است ولی سرمایه گذاران گزینه های بیشتری برای خرید سهام شرکت های بحرینی دارند، زمانی که سهام آنها در فهرست بورس دوبی قرار گیرد. این مطلب را عصام کسابیه تحلیلگر بورس و سهام در موسسه خدمات مالی مناکورپ گفته است.

عرضه و مبادله سهام بانک تجاری خلیج در ماه دسامبر در دوبی آغاز شده و اثمار هلدینگ نیز منتظر مجوز بانک مرکزی بحرین است تا عرضه سهام خود را در امارات متحده عربی آغاز کند.

عمان

موسسه اس اند پی در ماه نوامبر اعلام کرده است که میزان بدهی های خارجی عمان از میزان دارایی های نقد خارجی این کشور طی سال آینده برای نخستین بار بیشتر خواهد بود و این شکاف تا سال ۲۰۲۰ میلادی تشدید خواهد شد.

این موسسه یکی از سه موسسه رتبه بندی است که رتبه اعتباری عمان را طی سال ۲۰۱۷ میلادی کاهش داده و این مساله به خاطر بدتر شدن اوضاع مالی این کشور بوده است.

شاخص سهام ام اس ام ۳۰ طی سال جاری بدترین عملکرد خود را در بین سایر شاخص های سهام در منطقه پس از قطر داشته است. شرکت های عمانی با چالش های زیادی از جمله افزایش مالیات ها روبرو هستند. این مطلب را جویس متیو رئیس تحقیقات بازار سهام در موسسه یونایتد سکوریتی در شهر مسقط اعلام کرده است. سرمایه گذاران باید منتظر بهبود تدریجی درآمد شرکت ها در سال ۲۰۱۸ باشند که بیشترین رشد و رونق درآمد شرکت ها مربوط به بخش صنعت و خدمات خواهد بود.

منبع: بلومبرگ