بوم‌گردی یا اکوتوریسم چند سالی است که در عرصه گردشگری کشور به صورت جدی مطرح شده است. در بوم‌گردی علاوه بر آنکه بر حفظ محیط‌‌زیست و بافت بومی منطقه تاکید می‌شود، معمولا از مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ نیز جلوگیری می‌شود.
در بوم‌گردی، گردشگر به دنبال اقامت در هتل‌های چند ستاره، خرید برند‌های معروف از مراکز مهم تجاری، بازی و سرگرمی در شهربازی‌های معروف و رفتن به کنسرت خوانند‌های مشهور نیست. بلکه استراحت در یک خانه کاه‌گلی روستایی، پوشیدن و خرید لباس‌های محلی، شراکت و همراهی با مردم بومی منطقه در انجام کارهای کشاورزی و گوش دادن به آواها و نواهای محلی را ترجیح می‌دهد.
نخستین نمایشگاه بین‌المللی اقتصاد و سرمایه‌گذاری گردشگری فرصتی پدید آورد تا با فعالان و دست‌اندرکاران صنعت بوم‌گردی استان‌های مختلف کشور به گفتگو بپردازیم. شایان ذکر است نمایشگاه مذکور از روزهای ۴ تا ۷ شهریور در محل دائمی نمایشگاه‌های بازار بزرگ ایران – ایران مال در حال برگزاری است.
یکی از فعالان صنعت گردشگری استان یزد در حاشیه این نمایشگاه در گفتگو با تجارت‌نیوز، از وجود مراکز متعدد بوم‌گردی در استان یزد خبر می‌دهد و می‌گوید: منزل عمه رباب در روستای «مرور» میبد یکی از نمونه‌های موفق بوم‌گردی در یزد به شمار می‌آید. مزرعه عروسکها در اردکان نیز یکی دیگر از جاذبه‌های بوم‌گردی استان یزد به حساب می‌آید.
در همین زمینه قبادی، معاون سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان کهگیلویه‌و‌بویراحمد، در گفتگو با تجارت‌نیوز، می‌گوید: فعالیت بوم‌گردی در استان ما به تازگی شروع شده و در حدود سه الی چهار مورد مشغول به فعالیت هستند. همچنین حدود ۱۰ الی ۱۵ مورد نیز در شرف راه‌اندازی هستند.
وی با بیان اینکه بوم‌گردی بیشتر بر توسعه روستاها استوار است، می‌افزاید: در برخی از روستاهای حتی این پتانسیل وجود دارد که چندین مورد بوم‌گردی مشغول به فعالیت باشند. قبادی از روستایی در استان کهگیلویه‌و‌بویراحمد یاد می‌کند که تنها یک خانوار دارد و راه رسیدن به آن نیز صعب‌العبور است و قریب به یک ساعت‌و‌نیم باید پیاده راه رفت تا به آنجا رسید. اما با فعالیت صنعت بوم‌گردی، این روستا توانسته گردشگران زیادی جذب کند و با همین یک خانوار زنده بماند.
قبادی با بیان برخی نمونه‌های بوم‌گردی در استان خود می‌گوید: روستای پلکانی کرگک در شهرستان دنا، روستای قلات در شهرستان بویراحمد و روستای پهزیر در شهرستان باشت از جاذبه‌های بوم‌گردی در استان هستند. برای توسعه بوم‌گردی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تسهیلاتی را به متقاضیان ارائه می‌دهد.
کریمی، کارشناس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان کردستان است. وی در حاشیه نخستین نمایشگاه بین‌المللی اقتصاد و سرمایه‌گذاری گردشگری به تجارت‌نیوز می‌گوید: استان کردستان سه جاذبه اصلی در حوزه بوم‌گردی دارد که شامل روستای دولاب، روستای تخته و روستای گلین است.
وی می‌گوید: استان کردستان به علت نبود زیرساخت‌های مناسب ظرفیت بالایی برای گردشگری شهری ندارد که با استان‌های دیگر مانند اصفهان یا شیراز در حوزه گردشگری شهری رقابت کند. اما این استان به علت طبیعت زیبا و ماندگاری فرهنگش، ظرفیت بسیار بالایی در بوم‌گردی دارد.
وی در مورد اینکه فرایند ایجاد یک فعالیت بوم‌گردی چگونه است، می‌گوید: ما به عنوان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در روستاها و همچنین از طریق دهیاران آموزش‌های لازم را ارائه می‌دهیم. سپس اعلام می‌کنیم افرادی که در این عرصه توانمدی دارند، اعلام کنند. سازمان به افرادی که تشخیص دهد دارای صلاحیت هستند، مجوز اعطا می‌کند.
وی می‌افزاید: ممکن است در برخی موارد یک خانه باید تغییر کاربری داده شود یا تعمیر شود. باید آن واحد مسکونی را دید تا بتوان تشخیص داد چه پتانسیل‌هایی دارد. گاهی اوقات نیز فردی ممکن است هیچ واحد مسکونی نداشته باشد، اما در قطعه زمینی که دارد قصد ایجاد فعالیت بوم‌گردی می‌کند.
یکی دیگر از فعالین بوم‌گردی استان هرمزگان در گفتگو با تجارت‌نیوز، در مورد پتانسیل‌های بوم‌گردی این استان می‌گوید: بوم‌گردی بیشتر بر مناطق بکر و بومی تمرکز دارد. به همین دلیل در استان هرمزگان بیشتر بر روی جزیره قشم تمرکز شده است. همچنین شمال استان و منطقه حاجی‌آباد پتانسیل بسیار خوبی در این زمینه دارد. از جمله جاذبه‌های این منطقه، روستای «بخوان» است که یک منطقه برف‌گیر در استان گرمسیر هرمزگان بوده و محصولاتی مانند گردو دارد. طبیعتا دیدن این موضوع برای گردشگران در استان گرمسیری مانند هرمزگان بسیار جالب توجه است.
وی در مورد چگونگی حمایت دولت از صنعت بوم‌گردی می‌گوید: تا جایی که بنده اطلاع دارم تسهیلاتی از طریق سازمان‌ها و نهادهای دولتی مانند سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به متقاضیان فعالیت این حوزه داده می‌شود.
این فعال صنعت گردشگری با انتقاد از برخی مشکلات ایجاد شده در خصوص حمایت‌های دولتی از صنعت بوم‌گردی، می‌گوید: برخی از افراد در این حوزه صرفا به دنبال گرفتن تسهیلات از دولت هستند. به عنوان مثال، در همین زمینه برخی از افراد را مشاهده کرده‌ام که با گرفتن تسهیلات، خانه قدیمی خود در روستا را به صورت جزئی تعمیر کرده‌اند. در حالی که اساسا هیچ فعالیتی در این زمینه ندارند.
اما یکی از کارشناسان میراث فرهنگی و گردشگری استان کرمانشاه چنین نظری را تا حدودی رد می‌کند و می‌گوید: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در امر مجوز دادن سخت‌گیری‌های لازم را دارد و اینگونه نیست که به هر کسی که درخواست کرد، مجوز بدهد.
وی درپایان در مورد پتانسیل‌های استان کرمانشاه در عرصه بوم‌گردی می‌گوید: بیشتر مناطق استان از جمله منطقه اورامانات و شهر پاوه پتانسیل بالایی در عرصه بوم‌گردی دارند. روستاهایی مانند هجیج، ساتیاری و کندوله از جمله این مناطق هستند.
به نظر می‌رسد صنعت بوم‌گردی در ایران هنوز در ابتدای راه خود است. به همین دلیل شناخت در مورد آن در میان عموم مردم تا حدودی مغفول مانده است. از این رو وجود نمایشگاه‌های مختلف برای معرفی بیشتر پتانسیل‌های این حوزه به مردم لازم است.
نخستین نمایشگاه بین‌المللی اقتصاد و سرمایه‌گذاری گردشگری که از ۴ تا ۷ شهریور در محل دائمی نمایشگاه‌های بازار بزرگ ایران – ایران مال در حال برگزاری است، فرصت خوبی را پدید آورده تا فعالان عرصه بوم‌گردی در کنار سایر شرکت‌های گردگری به معرفی پتانسیل‌های خود بپردازند.
